Hiện tượng cứng hàm: Nguyên nhân và cách điều trị

Cứng hàm là gì?

Cứng hàm là tình trạng các cơ nhai của hàm bị căng và đôi khi sưng lên khiến bệnh nhân không thể mở miệng một cách hoàn toàn. Nếu không thể mở miệng hết cỡ, bạn có thể gặp nhiều vấn đề, bao gồm ăn, nuốt, vệ sinh răng miệng hoặc nói. Những đối tượng có nguy cơ cao bị cứng hàm như sau:

• Những người vừa mới nhổ răng khôn.
• Bệnh nhân ung thư vùng miệng.
• Những người đã phẫu thuật răng hoặc xạ trị vùng đầu hoặc miệng.
• Bị thương ở miệng hoặc trong cơ thể gần đây.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng cứng hàm

Nguyên nhân do các yếu tố tổn thương trực tiếp vùng xương hàm

Cấu tạo của xương hàm gồm 4 phần: xương hàm trên và dưới, cơ hàm, dây thần kinh và răng. Tổn thương trực tiếp vào xương hàm có thể gây rối loạn chức năng vùng hàm mặt, gây tê cứng... Do đó, nếu thấy các biểu hiện khó nhai, khó nuốt, há miệng hạn chế thì nên đến bệnh viện thăm khám sớm hơn để được kiểm tra và điều trị.

Nguyên nhân do viêm

Viêm hàm là nguyên nhân phổ biến gây cứng khớp, rất có thể là do nhiễm trùng và viêm khớp.

• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng gây viêm ở những phần khác nhau của hàm và dẫn đến tình trạng cứng hàm. Nhiễm trùng nghiêm trọng hơn có thể hình thành áp xe (túi mủ) gây đau và rối loạn chức năng cơ miệng.
• Viêm khớp: Viêm khớp gây đau và cứng khớp. Các khớp hỗ trợ cử động của hàm bị ảnh hưởng gây khó nhai và nuốt,...

Nguyên nhân do chấn thương

Nếu vùng hàm bị ảnh hưởng trực tiếp bởi ngã hoặc lực tác động vào mặt, sẽ dẫn đến gãy xương, bầm tím, sưng và cứng hàm. Độ căng cứng của tổn thương thường khó nhận biết vì có các cơn đau kèm theo. Tuy nhiên, cứng hàm dai dẳng nhiều ngày sau chấn thương là dấu hiệu của chấn thương hàm cần được đánh giá và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân do các vấn đề răng miệng

Vệ sinh răng miệng kém sẽ dẫn đến các bệnh lý răng miệng như sâu răng, viêm nướu... Những bệnh lý răng miệng này đều ảnh hưởng trực tiếp đến hàm gây ra cứng hàm. Cụ thể sẽ có những trường hợp như sau:

• Răng bị áp xe: Răng bị áp xe là một chiếc răng bị nhiễm trùng có mủ. Đây là một hiện tượng nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Nếu tình trạng này xảy ra bạn cần đến ngay trung tâm y tế để chẩn đoán. Mặc dù là trường hợp hiếm gặp nhưng áp xe dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho bệnh nhân trong đó có cứng hàm.
• Viêm amidan: Amidan là hai hạch bạch huyết ở hai bên thành họng, có nhiệm vụ ngăn ngừa nhiễm trùng và bảo vệ các cơ quan hô hấp bên dưới. Khi amidan bị nhiễm vi khuẩn hoặc vi rút sẽ xảy ra tình trạng viêm nhiễm. Các triệu chứng thường gặp: đau họng, sốt cao, khó nuốt, hôi miệng,… Nếu xuất hiện những rối loạn này, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để tránh nguy cơ tái phát thường xuyên gây mãn tính. Đây cũng là một nguyên nhân khá phổ biến gây cứng cơ hàm.
• Răng mọc lệch lạc: Khi răng mọc lệch lạc, các vấn đề răng miệng nghiêm trọng có thể xảy ra, chẳng hạn như: lệch khớp cắn, cắn hở răng cửa làm rối loạn dây thần kinh... dẫn đến cứng hàm và các vấn đề nghiêm trọng hơn.
• Nghiến răng: Nghiến răng là tình trạng tự phát vào ban ngày hoặc ban đêm. Khi tình trạng nặng hơn, nó có thể dẫn đến răng lung lay, hàm lỏng lẻo hoặc nặng hơn là mất răng.

Nguyên nhân do xương, khớp và cơ

Một số bệnh lý về xương khớp ảnh hưởng đến hoạt động của vùng hàm mặt. Biểu hiện rõ nhất là đau, sưng, viêm, cứng hàm. Sau đây là những bệnh phổ biến nhất gây ra hiện tượng cứng hàm:

• Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ): Rối loạn chức năng hàm là hiện tượng đau nhức dai dẳng, rối loạn chức năng khớp thái dương hàm, rối loạn chức năng khớp nối hàm trên và hàm dưới. Từ đó rất dễ dẫn đến tình trạng cứng hàm.
• Phẫu thuật hàm: Phẫu thuật hàm mặt là phương pháp điều trị nhằm điều chỉnh và cân bằng vị trí khớp cắn. Cứng hàm là hiện tượng thường gặp sau phẫu thuật, tuy nhiên nếu trường hợp này kéo dài thì bạn nên lên hệ với bác sĩ để xác nhận lại tình trạng và khả năng phục hồi sau ca phẫu thuật.
• Hội chứng đau myofascial: Đây là một hội chứng xảy ra khi cơ bị quá tải, dẫn đến chấn thương lâu dài và lặp đi lặp lại. Tại thời điểm này, áp lực tạo ra cơn đau ở một số bộ phận của cơ thể,các điểm kích hoạt, hình thành mô sẹo hoặc mô liên kết trong cơ. Vì vậy mà gây ra cứng hàm.
• Loạn sản dạng sợi của xương: Đây là một tình trạng hiếm gặp trong đó xương khỏe mạnh được thay thế bằng mô dạng xương. Những bệnh nhân mắc chứng loạn sản dạng sợi dễ bị gãy xương nếu bị tác động vào vùng tổn thương hoặc do các bệnh viêm nhiễm. Loạn sản dạng sợi của xương cũng là một nguyên nhân gây cứng cơ hàm.
• Đau cơ xơ hóa: Đau cơ xơ hóa là một hội chứng đau cơ mãn tính thường xảy ra ở những người trung niên. Không có cách chữa trị dứt điểm chứng đau cơ xơ hóa mà chỉ có thể được kiểm soát bằng thuốc giảm đau và thay đổi lối sống.

Một số nguyên nhân gây cứng hàm khác

Ngoài những nguyên nhân trên, một số trường hợp hiếm thấy hơn dưới đây cũng có thể gây ra cứng hàm:

Tăng thân nhiệt ác tính: Tăng thân nhiệt ác tính là một bệnh do thuốc gây ra, ảnh hưởng đến những người bị rối loạn cơ. Tăng thân nhiệt ác tính làm tăng dị hóa cơ xương và thường gây ra bởi một số loại thuốc gây mê như halogens và succinylcholine. Tình trạng này cần được xử lý ngay lập tức vì rất nguy hiểm.

Uốn ván: Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra. Loại vi khuẩn này lây nhiễm sang toàn bộ cơ thể, gây tổn thương não và hệ thần kinh trung ương, gây tê cứng cơ và tử vong.

Căng thẳng: Căng thẳng là phản ứng của cơ xảy ra khi đối mặt với nguy hiểm, tuy nhiên, căng thẳng quá mức có thể dẫn đến cứng cơ. Cơ thể căng thẳng trong thời gian dài gây ra các hiện tượng đau nhức ở đầu, căng cơ hàm,... gây ra hậu quả ảnh hưởng đến cơ thể.

Nhai quá nhiều: Việc nhai quá nhiều cũng gây ảnh hưởng xấu đến vùng hàm. Hoạt động quá mức của cơ hàm khiến khớp thái dương hàm phải hoạt động nhiều tạo ra các mô sẹo trong cơ, gây cứng hàm, căng cơ,...

Triệu chứng của hiện tượng cứng hàm

Triệu chứng rõ ràng nhất của cứng hàm là không mở rộng miệng hoặc không há miệng được. Ngoài ra, người bệnh còn có các dấu hiệu sau:

• Đau hàm, ngay cả khi không cử động hàm
• Khó khăn hoặc không thoải mái khi thực hiện các hoạt động mở rộng miệng, chẳng hạn như đánh răng hoặc ăn
• Không có khả năng nhai hoặc nuốt một số loại thức ăn
• Hàm đau đớn, khó chịu

Chẩn đoán cứng hàm bằng cách nào?

Trước tiên, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe toàn diện, đặc biệt là các dấu hiệu của ung thư miệng, các bất thường về xương và khớp hoặc các mô bất thường khác trong hàm... có thể dẫn đến cứng hàm. Ngoài ra cũng cần:

• Đo độ rộng mà bệnh nhân có thể mở miệng.
• Hỏi về bất kỳ ca phẫu thuật bệnh lý hoặc ca phẫu thuật nha khoa nào gần đây.
• Hỏi về chấn thương hàm có thể xảy ra, ví dụ: tai nạn xe hơi hoặc chấn thương thể thao.
• Hỏi xem bạn có tiền sử phẫu thuật hoặc xạ trị vùng đầu không.
• Yêu cầu kiểm tra hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI, để xác định xem độ cứng hàm của bạn có cho thấy có vấn đề với khớp hoặc mô không

Cách điều trị cứng hàm

Tình trạng hàm căng cứng thường là tạm thời, nhưng điều trị càng sớm thì cơ hội phục hồi càng cao. Vậy cách chữa cứng hàm như thế nào? Theo các chuyên gia y tế, có một số phương pháp điều trị cứng hàm như sau:

• Sử dụng thiết bị kéo duỗi hàm có thể làm tăng độ mở miệng của bạn từ 5 đến 10 mm.
• Dùng thuốc: Bác sĩ có thể đề nghị hoặc kê đơn thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm. Trong một nghiên cứu, những người dùng thuốc chống viêm prednisone (glucocorticosteroid) và diclofenac (thuốc chống viêm không steroid) sau khi nhổ răng khôn sẽ ít bị cứng hàm hơn những người chỉ dùng prednisone
• Vật lý trị liệu cơ hàm bao gồm cả mát xa và kéo duỗi hàm.
• Thay đổi chế độ ăn uống, chủ yếu là thức ăn mềm, lỏng cho đến khi các triệu chứng cứng cơ hàm được cải thiện.

⇒Xem thêm: Bảng giá trồng răng Implant mới nhất

Một số biện pháp phòng tránh cứng hàm

Ngoài sự trợ giúp của bác sĩ, bạn có thể hạn chế hoặc phòng ngừa cứng cơ hàm bằng một trong các cách sau:

• Xoa bóp hàm và mặt thường xuyên giúp giảm nguy cơ cứng hàm, đồng thời cải thiện lưu thông máu để làm đẹp da mặt.
• Tập vận động hàm bằng cách di chuyển hàm từ phải sang phải. Giữ phía bên trái trong vài giây, sau đó di chuyển trở lại. Bằng cách này, bạn có thể tập luyện mọi lúc, mọi nơi để cải thiện sức của cơ hàm.
• Thường xuyên tập kéo căng hàm bằng cách mở rộng miệng nhất có thể và giữ nó trong vài giây.
• Bỏ thói quen nghiến răng hoặc cắn chặt hàm.

Không chỉ vậy, chúng ta cũng nên xây dựng lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và tham gia các buổi tập yoga để mang lại sự cân bằng cho cuộc sống. Luôn giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan, tránh xa các tác nhân gây stress kéo dài. Chỉ cần thực hiện những điều rất đơn giản này hàng ngày không chỉ giúp bạn hạn chế tình trạng cứng hàm mà còn các bệnh lý khác.

Cứng hàm là một căn bệnh không phổ biến hiện nay và không để lại mối đe dọa nghiêm trọng đến cơ thể người bệnh. Tuy nhiên, chúng vẫn ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta nếu không có các biện pháp ngăn ngừa và điều trị kịp thời. Chúng tôi hy vọng rằng thông qua bài viết này có thể giúp bạn xây dựng và duy trì cuộc sống khỏe mạnh. Mọi thắc mắc về các vấn đề răng miệng đừng ngần ngại liên hệ với Nha khoa Nhân Tâm để được giải đáp nhé!

Bài viết liên quan

• Gây mê trong cấy ghép Implant có cần thiết hay không?
• Tầm quan trọng và đặc điểm của gây tê trong cấy ghép Implant
• Mất răng hàm có bị hóp má không? Cần làm gì để khắc phục?
• Mất nhiều răng có thể trồng răng Implant tiết kiệm như thế nào?
• Giải đáp băn khoăn: Trồng răng Implant có gây dị ứng không?
• Độ tuổi trồng răng Implant và những điều kiện cần đáp ứng
• Những điều cần biết về răng giả tháo lắp trên Implant
• Răng sứ trên Implant có thay mới được không?